vrijdag 22 mei 2009

Piet Paaltjens

De naam piet paaltjens was de pseudoniem van François HaverSchmidt. Hij werd geboren in Leeuwarden, als zoon van de apotheker en wijnhandelaar Nicolaas Theodorus HaverSchmidt en Geeske Bekius. François ging later theologie studeren in Leiden, waar hij woonde aan de Hogewoerd 63. Hij huurde kamers op de eerste verdieping in het pand waarvan de begane grond bewoond werd door een doodbidder die later in een van zijn gedichten zou figureren in een morbide voorspellende rol: Als ik een bidder zie loopen,/ Dan slaat mij 't hart zoo blij,/ Dan denk ik, hoe hij weldra/ Uit bidden zal gaan voor mij.

Zijn bekendste bundel is Snikken en Grimlachjes uit 1867 die op een wrang-ironische manier een beeld geeft van zijn leven als student in een zeldzame vorm van cynische romantiek. Piet Paaltjens wordt in deze bundel door middel van een mystificatie opgevoerd: de schrijver geeft in de inleiding een levensgeschiedenis van de student-dichter Paaltjens tot zijn verdwijning uit Leiden 'op den 9 oktober 1853. François bestreed in dit boekje zijn neiging tot depressiviteit door het sentimentalisme in zijn poëzie belachelijk te maken.

François heeft in zijn leven ook als predikant gewerkt en dan wel achtereenvolgens in Foudgum, Raard, Den Helder en Schiedam. In Tiel, op de bruiloft van zijn goede vriend Adrianus van Wessem, ontmoette hij Jacoba Johanna Maria Osti met wie hij in 1863 trouwde. Zijn breuk met het zorgeloze studentenleven en de vaak uitzichtloze situaties in levensomstandigheden van zijn kerkgangers maakten dat zijn sombere aard zich versterkte en hij ging lijden aan depressies. Toen zijn echtgenote in 1891 overleed was dat mede de aanleiding voor hem om zich (een paar jaar later) op te hangen met een koord in de bedstee. Hij had zich eindelijk, zoals biograaf Nieuwenhuis het zou beschrijven, "overgegeven aan zijn worgengel".
HaverSchmidt wordt beschouwd als een van de schrijvers van het Oera-Linda boek, een mystificatie over de oude Friese beschaving, die ten onder zou zijn gegaan.

Er is ook een borstbeeld van Piet gemaakt, hij werd in 1986 onthuld in Leeuwarden.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten